Gerald Murnane – De vlakte

Prachtig, ingewikkeld en afgemeten

De aankondiging van ‘De vlakte’ van Gerald Murnane is lyrisch, “toekomstig Nobelprijswinnaar, een genie, gebeeldhouwde zinnen”. Dat kan over het algemeen twee dingen betekenen. 1. Het boek is onleesbaar en enkel interessant voor een zeer beperkt gezelschap, of, 2. Het boek is daadwerkelijk fantastisch. Ik kan niet anders dan mij bij deze tweede groep aansluiten. Ik vind het boek prachtig. 

Murnane schrijft over een jongeman die de vlakte wil bestuderen, het binnenland van Australië, en om tot deze vlakte toe te treden moet hij zich mengen onder zijn bewoners. De verteller heeft besloten om een filmscenario te schrijven over deze vlakte en zoekt een beschermheer om hem steun en onderdak te verlenen. Hier treden we toe tot een vreemde scène waarin allerlei mensen, artiesten zal ik ze maar noemen, proberen tijdens een tweedaags filosofisch drinkgelag de gunsten van deze landheren te winnen.

Daar wordt het verhaal ingewikkeld. Het vertelt over een politieke strijd tussen verschillende vlaktefacties en hoe de verteller zich tot die oude verhalen probeert te verhouden. Hij krijgt zijn plek bij een landheer en blijft daar tientallen jaren werken aan de idee van een filmscenario. Het verhaal heeft veel meta-beschouwingen (kan dat?) en raakt uiteindelijk aan de grote vraag of wij onszelf en de ander wel kunnen kennen. In afgemeten zinnen werkt Murnane toe naar het eind waarin hij laat zien dat de vlakte niet te kennen is en misschien wel niet bestaat.

Tijdens het lezen van dit boek dacht ik, wat fijn dat Signatuur dit soort boeken uitbrengt en dat ik die mag lezen. Zelfs met deze sprekende kaft had ik het boek zelf denk ik niet zo snel opgepakt, maar als recensent van Signatuur mag en moet ik mij soms buiten mijn gebaande leespaden wanen en dat is ontzettend de moeite waard.