Carla de Jong – De Johansons

Spannende roman over vriendschap en familie

Anne groeit op als Annie in een arbeidergezin maar voelt zich daar nooit helemaal thuis, ze zit altijd in de boeken en houdt niet van uitgaan. Als haar moeder haar min of meer dwingt met haar broer mee naar de discotheek te gaan ontmoet ze daar Daphne, de jongste van de drie Johansons. Anne heeft een enorme aantrekkingskracht op de drie Johansons en ze besteedt steeds meer tijd in hun huis en steeds minder tijd thuis, zeker als ze een relatie krijgt met Daphne’s broer Werther. Ze spelen samen muziek en als Werther en Frederik op het conservatorium zijn aangenomen lijkt er voor Daphne en Anne ook maar één optie, ook naar het conservatorium.

Dertig jaar later blijkt er nog maar weinig over van de innige vriendschap tussen Anne en de Johansons en ook de relatie tussen de broers en hun zus is gespannen. Langzaam laat de Jong zien hoe depressies en (verkeerde) keuzes en interpretaties kunnen leiden tot het einde van goed contact en hoe makkelijk het is om elkaars acties ook na dertig jaar nog verkeerd te interpreteren.

Carla de Jong heeft een mooie en interessante roman geschreven die makkelijk wegleest en op een natuurlijke manier van het heden naar het verleden springt. Doordat we tot het eind niet weten wat er is gebeurd dat de vriendschap kapot maakt, al krijgen we wel een vermoeden naarmate het boek vordert, ontstaat er een goede spanningsboog. Ook door de speelse opmaak is het boek zeer de moeite waard om ook echt als boek te lezen.  

Manon de Heus en Marijke van der Ploeg – Statiegeld voor mijn moeder

Prachtig boek over het (soms bizarre) leven in de DDR

Sinds de val van de Muur komen er steeds meer verhalen naar buiten over het leven in de DDR, maar nu, dertig jaar later weten we nog steeds maar weinig over het dagelijks leven in die tijd. Daar brengt ‘Statiegeld voor mijn moeder’ op een zeer toegankelijke wijze verandering in. Dertig jaar later betekent ook dat de verhalenvertellers reflecteren op hun tijd in de DDR en de veranderingen die de hereniging met zich mee hebben gebracht.

In ‘Statiegeld voor mijn moeder’ komen 19 Oost-Duitsers en 1 West-Duitse aan het woord en delen hun herinneringen aan de DDR-tijd. Wat de Heus en van der Ploeg erg goed hebben gedaan is variëteit aanbrengen in de verhalen en toch een duidelijke samenhang tonen. Zo zijn er verhalen uit de Punk-scene, van mensen die probeerden te vluchten uit de DDR, mensen die dat gelukt is, een huisarts, een voormalige neonazi en een Stasi-officier. Door de slimme samenstelling van de verhalen lijkt het toch of je één lang verhaal leest in plaats van twintig losse interviews.

Het boek laat de mensen aan het woord, alle verhalen worden dus vanuit de ik-vorm geschreven en dat zorgt ervoor dat je je heel betrokken voelt bij de geïnterviewden. Je voelt de bizarre situatie van de mensen, die toen voor een groot deel (jonge) kinderen waren. Kinderen die wisten dat als hun vader of moeder een reis naar het buitenland mocht maken, zij achter werden gehouden als ‘statiegeld voor hun moeder of vader’ zodat deze terug zou keren. Maar soms bleken de vaders niet terug te keren naar de DDR. Ook werden kinderen uit huis geplaatst en in heropvoedingsinternaten gestopt en werden mensen sterk aangeraden om niet te scheiden. De familie was heilig in de DDR, tegelijkertijd zorgde de DDR voor grote scheuren binnen families. Een tegenstelling die het boek duidelijk laat zien.

Ook de inleiding met een korte vertelling van de geschiedenis van de DDR is interessant. Ik kwam er bij het lezen achter dat ik zo veel niet gehad heb op school. Dit alles tezamen en de uitgave 30 jaar na het vallen van de muur maakt dit een prachtig boek en een goed cadeau voor onder de (kerst)boom of bij andere feestdagen. Ik ga in ieder geval nog een paar exemplaren weggeven de komende tijd! 

Raffaella Romagnolo – Een verloren vriendin

Historische roman over familie en fascisme

“Familie is wie zorgt voor elkaar” is de zin die als een rode draad door dit boek loopt dat zich afspeelt in de eerste helft van de 20^e eeuw in twee werelddelen, het Italië en Little Italy in de VS. De twee vriendinnen Giulia Masca en Anita Leone verliezen elkaar om een man, maar vergeten elkaar nooit. Als Giulia erachter komt dat haar verloofde van haar beste vriendin houdt besluit ze om te vluchten naar de VS waar ze bij toeval Libero tegenkomt. Hij neemt haar en haar kind in huis en ze voeden Michael op als was hij de zijne. Ondertussen heerst in Italië de opkomst van het fascisme, de zwarthemden, de armoede en de oorlog.

Om beurten wordt de geschiedenis van deze twee vrouwen verteld, die als sorreles (zussen) voor elkaar waren. Giulia kijkt terug op haar leven vanuit de VS en keert nu het einde nadert met haar zoon terug naar haar geboortedorp Borgo di Dentro. Anita’s verhaal wordt juist chronologisch en in het heden vertelt. De vele tegenslagen door mislukte oogsten, een corrupte rentmeester die de deelpachters uitbuit, de verloren levens in de eerste en later de tweede wereldoorlog. We maken het allemaal van dichtbij mee in dit boek.

Wat ik bijzonder vind aan dit boek is dat het de meeste familie-saga’s overstijgt door de gedetailleerdheid van de geschiedenis. De opkomst van het fascisme in Italië wordt beschreven vanuit het burgerperspectief, hoe een dorp wordt gespleten tussen fascisten en partizanen. Ook interessant is het klassenverschil tussen de markiezin Adelaide en de familie Leone die voor haar werkt en waar een onwaarschijnlijke vriendschap tussen ontstaat. Hierdoor geeft Romagnolo meer mee aan het boek dan enkel een familiegeschiedenis, haar achtergrond als historica zie je hierin terug.

Het boek is heel prettig geschreven en leest makkelijk weg. Echt een aanrader voor mensen die meer willen weten over het Italië aan het begin van de 20^e eeuw en mensen die graag familiegeschiedenissen lezen. Ik leg hem in ieder geval onder de kerstboom dit jaar!