Russo is een meesterverteller
‘Tot mijn zesde dacht ik aan mijn
vader zoals ik dacht aan ‘onze vader, die in de hemelen zijt’, wiens bestaan
een vaststaand gegeven was, maar die in de praktijk afwezig en dus irrelevant
was’. Deze zin geeft zo mooi aan waar het boek over gaat en hoe Russo schrijft
dat ik hem te pas en te onpas heb gequote tegen vrienden en familie.
Schadevolle jaren schreef Russo 15 jaar voordat hij de Pulitzer Prijs kreeg
voor Empire Falls, maar voor mij zijn de boeken van hetzelfde hoge niveau.
Schadevolle
jaren gaat over Ned of Sam’s zoon zoals hij vaak wordt genoemd en over de
relatie die hij met zijn ouders en het dorp Mohawk heeft. Ned’s vader is een
vrije ziel die nadat hij heeft meegevochten in de oorlog (en misschien ook wel
daarvoor) niet kan aarden in het gezinsleven, daarom wordt Ned opgevoed door
zijn moeder. Als zijn moeder een zenuwinstorting krijgt en zich langzaam maar
zeker afsluit van de wereld, gaat hij bij zijn vader wonen die hij voor zijn 10e
eigenlijk niet kende. Bij zijn vader komt hij in een heel nieuwe wereld terecht
met mensen die Boom, stomkop, nulletje en De Dunne heten. Zijn vader is een
vrolijke gokkende alcoholist als hij werk heeft en een chagrijnige gokkende
alcoholist als het winter wordt en hij geen werk in de wegenbouw meer heeft. We
zien hoe Ned probeert een relatie op te bouwen met zijn vader, hoe hij niet als
zijn vader wil zijn, hoe ze open tegen elkaar zijn en hoe ze zaken voor elkaar
geheim (proberen) te houden. We zien Ned opgroeien tot een man waarvan hij
zichzelf afvraagt of hij is wie hij wil zijn.
Russo wordt zo
langzamerhand echt mijn lievelingschrijver. De manier waarop hij de gevoelens
en gedachten van zijn personages neerzet is meesterlijk. Je hebt echt het
gevoel dat je meekijkt in de ziel van de opgroeiende Ned, zonder dat de details
vervelend worden, wat bij andere schrijvers in het genre nog wel eens gebeurd. De
details zijn juist vaak datgene wat het boek zo mooi maakt. Geen grootse
meeslepende verhalen maar het leed van een gezin en van een gemeenschap in
‘small-town’ Amerika. Ik hoop dat de vier boeken die nog niet naar het
Nederlands vertaald zijn dat wel snel zullen worden.